Henk Gossink over:
Vijf dodelijke uitspraken van wethouders in het zicht van de lokale verkiezingen:
- Ik wil door met deze coalitie
- We hebben het collegeprogramma gerealiseerd
- Het is nog niet af
- Reken mij af op mijn resultaten
- Ik wil niet door met deze coalitie.
In de Verenigde Staten brengt Frank Luntz woorden in beeld die werken, en woorden die juist niet werken. Bovenstaande zinnen werken alle vijf niet. Toch heb ik ze, vooral de afgelopen maanden, regelmatig horen uitspreken door wethouders. Dat gebeurde met een vanzelfsprekendheid, waardoor ik vrees dat ze het komend jaar wellicht ook binnen gehoorsafstand van de kiezer worden gebezigd. Vandaar deze uitgebreide waarschuwing:
Wat hebben deze vijf uitspraken gemeenschappelijk? Met deze uitspraken ga je als bestuurder midden in de bestuurlijke werkelijkheid uit de periode 2014 – 2018 staan. Daarmee plaatst de bestuurder zich buiten de maatschappelijke realiteit van de komende tijd. Een verhaal dat over jouw verleden als bestuurder gaat, werkt tegen je. Aan een verhaal over jouw gemeente in de nabije toekomst (wat jij daarin belangrijk vindt en eraan beleeft) kan de kiezer zich verbinden.
Met ‘Ik wil door’ vestig je aandacht op jouw activiteit. Onderzoek van Luntz leert dat je hier niks mee wint. Mensen willen resultaten en betrokkenheid, maar geen ‘input’. Je wil dus niet ‘door’ als bestuurder, maar ‘verder met …’. Een klein verschil in formulering, maar een wereld van verschil in wat de kiezer hoort.
Wie zelf spreekt over de samenstelling van de coalitie verplaatst de aandacht tijdens de verkiezingen van de macht van de kiezer naar de macht van de verkozen partijen. Daarmee bevestig je het breed beleefde beeld dat je bezig bent je baantje veilig te stellen.
Een collegeprogramma is een schoolvoorbeeld van een bestuurlijke werkelijkheid die werkelijk niemand vier jaar na dato als zodanig interesseert. Bovendien zijn de meeste collegeprogramma’s een set afspraken bedoeld om de samenwerking te vergemakkelijken en zelden ambitieuze visies op de stad. Zelfs insiders zullen hun schouders dus ophalen bij een beroep op dit ‘resultaat’.
De zin – ‘het is nog niet af’ – heb ik toch wel vaak gehoord als antwoord op de vraag waarom een wethouder door wil. Kennelijk een logische motivatie. Toch is het een heel andere zin dan ‘Laat Lubbers zijn karwei afmaken’ (die wel werkte). Dat komt door wie de kiezer denkt te horen. ‘Mijn karwei afmaken’, komt uit de mond van een daadkrachtige macher. ‘Het is nog niet af’ komt uit de mond van een scholier die zijn werkstuk niet op tijd heeft ingeleverd.
Van ‘reken mij af op mijn resultaten’ blijft helaas alleen ‘reken mij af’ hangen. Je plaatst de kiezer in de rol van Holleeder en zet jezelf op de plek van Endstra. Dit is een instructie die je niet aan een kiezer wil geven.
De laatste zin is negatief, dodelijk volgens Luntz. Het leek of de PvdA de landelijke verkiezingen inging met een combinatieboodschap van uitspraken 4 en 5.
Contact: henk@knapacademie.nl
